Profesjonalny ekspres do kawy to najważniejsze urządzenie w kawiarni, cukierni, restauracji, a także w każdym innym lokalu gastronomicznym, w którym serwowana jest „mała czarna”, sojowe latte, albo tradycyjna kawa z mlekiem. Niezwykle istotne jest więc to, aby czyszczenie ekspresu do kawy było na stałe wpisane w harmonogram prac obsługi lokalu. Kawa z regularnie konserwowanego urządzenia będzie aromatyczna i smaczna, a ono samo zyska dodatkowe lata wydajności. Z tego artykułu dowiesz się nie tylko tego, jak odkamienić ekspres do kawy, ale znajdziesz także przydatne wskazówki, których zastosowanie pomoże ci przedłużyć żywotność urządzenia i jednocześnie zapewnić wysoką jakość serwowanych napojów. Zachęcamy do lektury!

Spis treści:
1. Trzy uniwersalne zasady konserwacji profesjonalnego ekspresu do kawy
2. Jak wyczyścić grupę zaparzającą i kolby w ekspresie kolbowym?
3. Jak wyczyścić dysze do spieniania mleka w ekspresie kolbowym?
4. Jak odkamienić ekspres kolbowy?
5. Jak wyczyścić jednostkę zaparzania/blok grzewczy w ekspresie automatycznym?
6. Jak wyczyścić dysze kawowe i system mleczny w ekspresie automatycznym?
7. Jak wyczyścić tackę na skropliny i pojemnik na fusy w ekspresie automatycznym?
8. Jak odkamienić ekspres do kawy w wersji automatycznej?

W tym artykule rozpoczynamy od przedstawienia uniwersalnych zasad czyszczenia ekspresów do kawy. W związku z tym, że w gastronomii najpopularniejsze typy urządzeń to ekspresy kolbowe i automatyczne, w następnej kolejności dzielimy się specyficznymi wskazówkami konserwacyjnymi dla tych poszczególnych wariantów.

1. Trzy uniwersalne zasady konserwacji profesjonalnego ekspresu do kawy

Po pierwsze: stosuj się do instrukcji
Znajdziesz w niej oczywiście informacje, jak korzystać z urządzenia, ale także, jak zdemontować poszczególne części celem ich wyczyszczenia, z jaką częstotliwością należy to robić oraz jak odkamienić ekspres do kawy danej marki. Przeczytanie instrukcji producenta wybranego modelu to pierwszy i obowiązkowy punkt przed przystąpieniem do jakichkolwiek prac konserwacyjnych.

Po drugie: używaj przefiltrowanej wody
Jest to istotne z dwóch powodów – kawa przygotowana z jej użyciem jest znacznie smaczniejsza, gdyż przefiltrowana woda pozbawiona jest tych składników mineralnych (np. chloru), które negatywnie wpływają na jej walory smakowe. Jednocześnie jest bezpieczniejsza dla urządzenia, ponieważ ogranicza powstawanie kamienia w jego przewodach. 

Do filtracji wody można używać dzbanka filtrującego lub dedykowanego wkładu, który umieszcza się w pojemniku na wodę. Jeśli posiadasz ekspres do kawy, który czerpie wodę bezpośrednio z sieci wodociągowej, możesz użyć gastronomicznych filtrów, które montuje się w sąsiedztwie przewodu pobierającego wodę. Istotna jest także regularna wymiana filtra do wody, o czym automatyczny ekspres sam ci o tym przypomni, a w przypadku modelu kolbowego należy tego pilnować. Jak często to robić? Zależy to od wkładu danego producenta i informacji na opakowaniu, jednakże szacuje się, że mniej więcej po ok. 50 litrach przefiltrowanej wody. Decydując się na jedno z tych, zmniejszasz częstotliwość wykonywania procesu odkamieniania ekspresu do kawy. 

Po trzecie: codzienne, obowiązkowe czynności związane z czyszczeniem ekspresu do kawy
Należy przyjąć zasadę: jeśli ekspres był danego dnia używany chociaż raz, to już oznacza, że wymaga wykonania czyszczenia w minimalnym wymiarze.
Podstawowe czynności, które w takiej sytuacji rekomendujemy wykonać to:
- opróżnienie pojemnika na fusy/kolby, wyczyszczenie go/jej i osuszenie
- opróżnienie i wysuszenie pojemnika na skropliny w przypadku ekspresu automatycznego
- opróżnienie pojemnika na wodę
- przetarcie dysz kawowych i spieniających mleko
- przepłukanie układu mlecznego
- przetarcie panelu urządzenia i przycisków
- skontrolowanie czystości otoczenia wokół i pod ekspresem
- wyłączenie urządzenia, a w przypadku jego ponownego uruchomienia, dokonanie pierwszego czyszczenia dysz (ekspresy automatyczne zazwyczaj mają tę funkcję aktywną przy każdym włączeniu).

Profesjonalny ekspres kolbowy – konserwacja
Do podstawowych czynności konserwacyjnych (oprócz tych, które wymieniliśmy powyżej) zaliczamy: czyszczenie grupy zaparzającej (w tym kolb), dyszy do spieniania mleka i odkamienianie. Warto pamiętać, że nie wszystkie dostępne modele na rynku można wyczyścić w poniżej opisany sposób, dlatego zawsze, zanim zabierzesz się za czyszczenie ekspresu do kawy, zwróć uwagę na zalecenia producenta zawarte w instrukcji.

2. Jak wyczyścić grupę zaparzającą i kolby w ekspresie kolbowym?

Potrzebujesz dedykowanego proszku czyszczącego, ślepego sitka do kolby i szczotki, którą usuwa się zanieczyszczenia z sitek oraz pozostałych elementów zaparzających. Postępuj według tych 6 kroków.
1. W pierwszej kolejności za pomocą szczotki oczyść dokładnie uszczelki i sitko.
2. Wyjmij sitko z kolby i włóż do niej ślepe sitko.
3. Wsyp odpowiednią ilość proszku czyszczącego.
4. Zapnij kolbę w grupie zaparzającej i włącz parzenie kawy w częstotliwości 5 razy po 5 sekund z 3-sekundowymi przerwami między kolejnymi parzeniami.
5. Odepnij kolbę i wyczyść ją w czystej wodzie, a następnie ponownie załóż (ze ślepym sitkiem i już bez proszku).
6. Powtórz krok 4 – dzięki temu pozbędziesz się resztek środka czyszczącego z elektrozaworu i grupy zaparzającej. 

Jeżeli sitka kolb i same kolby są bardzo zanieczyszczone, należy pozostawić je (przed wykonaniem punktu 4) do wymoczenia we wrzącej wodzie przez maksymalnie 15 minut z dodatkiem tego samego środka czyszczącego. 

Częstotliwość wykonywania: 1x dziennie po skończonej pracy ekspresu kolbowego.

3. Jak wyczyścić dysze do spieniania mleka w ekspresie kolbowym?

Wystarczy użyć igły, która znajduje się na drugim końcu szczotki do czyszczenia grup zaparząjących i wcisnąć ją we wszystkie otwory znajdujące się w dyszy, z której wydobywa się para. Dzięki temu usuniesz resztki zaschniętych osadów z mleka.

Częstotliwość wykonywania: po każdym użyciu spieniacza należy przepuścić przez niego parę przez kilka sekund, aby oczyścić dyszę, a manualnie: 1x dziennie po skończonej pracy ekspresu kolbowego.

4. Jak odkamienić ekspres kolbowy?

W tym celu posłuży odpowiedni dla twojego modelu ekspresu środek odkamieniający – w formie tabletek lub płynu. Należy kolejno:
1. Wyjąć filtr ze zbiornika wodnego.
2. Przyrządzony roztwór wlać do zbiornika na wodę.
3. Włączyć ekspres i przepuścić małą ilość wody przez kolbę, grupę zaparzającą i dyszę spieniającą.
4. Wyłączyć urządzenie i odczekać 15-20 minut.
5. Włączyć go ponownie i przepuścić całość roztworu przez wszystkie elementy zaparzające.
6. Ponownie wyłączyć i odczekać 15-20 minut.
7. Dolać czystej wody (bez środka odkamieniającego!) do zbiornika na wodę, włączyć po raz 3-ci i przepuścić całość świeżej wody przez kolbę, grupę zaparzająca i dyszę celem dokładnego przepłukania elementów.

Częstotliwość wykonywania: w zależności od twardości wody, ale z góry przyjmuje się, że co ok. 200 kaw.

Profesjonalny ekspres automatyczny – konserwacja
Podobnie, jak w przypadku modelu kolbowego, czyszczenie ekspresu do kawy w wersji automatycznej będzie obejmowało kluczowe etapy: czyszczenie jednostki zaparzania, dysz, tacek i pojemników na fusy oraz odkamienianie. Różnica jest taka, że ekspres samodzielnie wyświetli komunikat przypominający o danej czynności oraz większość procesu czyszczenia będzie odbywała się za ciebie.

5. Jak wyczyścić jednostkę zaparzania/blok grzewczy w ekspresie automatycznym?

To jedyne zadanie, które wymaga od ciebie najwięcej zaangażowania. Należy:
1. Wyłączyć urządzenie z prądu.
2. Otworzyć pokrywę i wyjąć jednostkę zaparzania/blok grzewczy zgodnie z instrukcją danego modelu.
3. Przepłukać go pod bieżącą wodą.
4. Wytrzeć ten element, ale także bloki wewnątrz ekspresu.
5. Z powrotem włożyć jednostkę zaparzania i zamknąć pokrywę.

Częstotliwość wykonywania: każdorazowo, gdy urządzenie zasygnalizuje taką potrzebę. Przy intensywnym użytkowaniu konieczne może być czyszczenie ekspresu do kawy kilka razy w tygodniu.

6. Jak wyczyścić dysze kawowe i system mleczny w ekspresie automatycznym?

Dysze kawowe i systemy mleczne płukają się automatycznie po każdorazowym zaparzeniu kawy lub po wybraniu odpowiedniej funkcji na wyświetlaczu. Układ mleczny w większości modeli automatycznych jest demontowany, więc na koniec dnia warto dodatkowo przepłukać go ręcznie pod bieżącą wodą, aby nie dopuścić do zaschnięcia pozostałości po mleku.

Częstotliwość wykonywania: po każdym przygotowaniu kawy z mlekiem należy wybrać automatyczne płukanie układu mlecznego i dodatkowo 1x dziennie wykonać manualne czyszczenie.

Warto wiedzieć, że dysze kawowe i układ mleczny skutecznie czyszczone są także przy okazji dedykowanego programu, który obejmuje również wewnętrzne elementy ekspresu. W celu wykonania takiego zaplanowanego czyszczenia ekspresu do kawy należy umieścić tabletkę czyszczącą we wskazanej w instrukcji komorze i wybrać odpowiednią funkcję. Resztę ekspres zrobi za ciebie. Możesz się spodziewać, że komunikat o konieczności wykonania takiego zabiegu będzie pojawiał się co ok. 200 cykli parzenia.

Częstotliwość wykonywania: każdorazowo, gdy ekspres automatyczny zasygnalizuje taką potrzebę. Z reguły, co 200 przygotowanych kaw.

7. Jak wyczyścić tackę na skropliny i pojemnik na fusy w ekspresie automatycznym?

To najłatwiejsza czynność konserwacyjna ze wszystkich. Automatyczny ekspres samodzielnie poinformuje cię o konieczności opróżnienia pojemnika na skropliny i fusy. Dobrą praktyką zapobiegającą namnażaniu się bakterii i powstawaniu pleśni jest każdorazowe mycie tego elementu pod bieżącą wodą z detergentem przy okazji jego opróżniania. Trudno dostępne zakamarki doczyścisz dedykowaną szczoteczką.

Częstotliwość wykonywania: każdorazowo, gdy ekspres automatyczny zasygnalizuje taką potrzebę i obowiązkowo na koniec dnia, jeśli urządzenie nie będzie używane przez najbliższe kilkanaście godzin. 

8. Jak odkamienić ekspres do kawy w wersji automatycznej?

Najczęstszą przyczyną awarii ekspresów do kawy jest nieregularne odkamienianie go, a to jest takie proste! Przed rozpoczęciem odkamieniania należy koniecznie usunąć ze filtr ze zbiornika, a następnie zamiast czystej wody, wlać do niego wcześniej przygotowany roztwór odkamieniający i włączyć program odkamieniania. Środki odkamieniające znajdziesz w formie tabletek lub płynu. Rekomendujemy ściśle przestrzegać proporcji podanych na opakowaniu takiego środka, aby skutecznie pozbyć się osadów ze wszystkich elementów ekspresu do kawy, które mają kontakt z wodą.

Częstotliwość wykonywania: uzależniona jest przede wszystkim od tego czy używane są wkłady filtrujące/filtrowana woda z dzbanka, czy też nie. Z reguły należy kierować się komunikatami sygnalizowanymi na wyświetlaczu. Profilaktycznie dobrze jest odkamienić ekspres raz na miesiąc.